wrzesień – październik 2013

Kuratorki: Magdalena Poklewska-Koziełł i Kateriny Zisopulu-Bleja

Wystawa „Grody wczesnośredniowieczne nad środkową Wartą” prezentuje cztery grody –  w Raszewach (pow. jarociński), Spławiu (pow. wrzesiński), Samarzewie (pow. słupecki) i Lądzie (pow. słupecki) – leżące w rejonie ujścia Prosny do Warty, których początki datuje się na  IX/X i 1 poł. X wieku, czyli na okres tuż przed powstaniem państwa polskiego. Były to niewielkie ufortyfikowane obiekty, o których randze świadczyć mogą pokazywane na wystawie znaleziska ówczesnych przedmiotów luksusowych (m.in. elementów uzbrojenia i oporządzenia jeździeckiego, pucharów glinianych, mis żelaznych typu śląskiego). Prawdopodobnie grody te pozostawały w rękach przedstawicieli lokalnej arystokracji i wchodziły w skład jednej wspólnoty terytorialnej, która choć nie prezentowała znaczącej siły politycznej, to jednak zajmowała ziemię o strategicznym położeniu między Gnieznem a Kaliszem. Jeszcze w pierwszej połowie X stulecia grody te zostały zdobyte i spalone przez drużynę książąt piastowskich, którzy w tamtym czasie poszerzali zbrojnie granice powstającego państwa polskiego. Spośród zniszczonych obiektów reaktywowano jedynie Ląd.

Badania archeologiczne prowadzone w różnych okresach na wszystkich czterech grodach dostarczyły wielu zabytków przybliżających życie codzienne ich mieszkańców (m.in. naczynia gliniane, noże żelazne, osełki, kościane oprawki, grzebienie). Na wystawie zaprezentowano także przedmioty związane z rzemiosłem tkackim (przęśliki, szydła, nożyce) czy rybołówstwem (żelazne haczyki). Można również obejrzeć ozdoby (kabłączki skroniowe, paciorki, pierścionki), stanowiące głównie wyposażenie grobowe pochówków kobiecych z lądzkiego cmentarzyska (koniec XI- poł. XIII w.).

Zabytkom  towarzyszą plansze ze zdjęciami wykonanymi w trakcie prac archeologicznych oraz aktualne zdjęcia grodzisk, dziś już słabo widocznych w krajobrazie.