czerwiec – wrzesień 2010
Kurator wystawy: Piotr Pawlak
W roku 2010 mija sześćset lat od jednej z największych bitew średniowiecza. Na polach Grunwaldu, dnia 15 lipca 1410 roku, armia polska dowodzona przez króla Władysława Jagiełłę w połączeniu z wojskami litewsko-ruskimi księcia Witolda pokonała hufce Zakonu Krzyżackiego dowodzone przez wielkiego mistrza Ulricha von Jungingen. Wydarzenie to odbiło się szerokim echem w całej ówczesnej Europie.
Wystawa „Rycerstwo Wielkopolskie w bitwie pod Grunwaldem” jest próbą ukazania udziału rycerstwa wielkopolskiego w tej batalii.
Ekspozycja podzielona jest na dwie części. Pierwsza ukazuje obraz pola bitwy, zwłaszcza w aspekcie taktyki walki i uzbrojenia. Zaprezentowane zostały zabytki archeologiczne w postaci militariów pochodzące z badań wykopaliskowych z terenu Wielkopolski (miecze, ostrogi, groty strzał i bełtów kuszy, strzemiona). W celu pokazania realiów zbrojnego starcia wykorzystano sceny batalistyczne z filmu Aleksandra Forda Krzyżacy oraz fotografie z współcześnie odtwarzanej na polach Grunwaldu bitwy. Druga część ekspozycji pokazuje wybrany fragment życia obozowego. Umieszczono tutaj rekonstrukcje wyposażenia namiotu rycerskiego wraz z uzbrojeniem oraz zaprezentowano zabytki archeologiczne w postaci przedmiotów codziennego użytku (noże, okucia, sprzączki, kłódki). Ekspozycje dopełniają plansze z tekstami źródłowymi z „Roczników” Jana Długosza.
[…] Piąta chorągiew ziemi poznańskiej mająca za herb białego orła bez korony na czerwonym polu. […] Siódma kaliska mająca za herb głowę tura na szachownicy ozdobioną królewską koroną. U jego nozdrzy zwisało okrągłe kółko. Ósma ziemi sieradzkiej miała herb, w którego jednej połowie znajdowało się pół białego orła na czerwonym polu, a w drugiej połowie pół płomienistego lwa na białym polu. […]Dziesiąta ziemi łęczyckiej , której herb mieścił połowę czarnego orła i połowę białego lwa z koronami na głowach na żółtym polu.Jedenasta ziemi kujawskiej miała herb, na którym w jednej połowie było pół czarnego orła na żółtym polu, w drugiej połowa białego lwa na czerwonym polu z koronami na głowach. […] Trzynasta ziemi wieluńskiej mająca w herbie poprzeczną kresę śnieżnobiałą przewieszoną na krzywaśni, odpowiednio umieszczoną na czerwonym polu. […] Dwudziesta czwarta arcybiskupa gnieźnieńskiegoMikołaja Kurowskiego miała jako godło rzekę z krzyżem na czerwonym polu. […] Dwudziesta piąta biskupa poznańskiego Wojciecha Jastrzębca miała w herbie podkowę z krzyżem w środku na niebieskim polu. […] Dwudziesta ósma wojewody poznańskiego Sędziwoja z Ostroroga miała jako godło na czerwonym polu zwiniętą i związaną przepaskę z końcami rozpuszczonymi. […] Trzydziesta wojewody sieradzkiego Jakuba z Koniecpola miała jako godło białą podkowę z opuszczoną w dół przednią częścią, opatrzoną krzyżem na czerwonym polu. Trzydziesta pierwsza kasztelana śremskiego Jana czyli Iwana z Obichowa miała w herbie głowę żubra, z którego nozdrzy zwisa okrągłe kółko, na żółtym polu. Trzydziesta druga wojewody łęczyckiego Jana Ligęzy z Bobrku, którego godłem była ośla głowa na czerwonym polu. […] Czterdziesta Marcina ze Sławska miała w herbie górną część ciała lwa, a w dolnej cztery głazy. Czterdziesta pierwsza Dobrogosta z Szamotuł miała jako godło pofalowaną, związaną w środku przepaskę na czerwonym polu. […]
Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, Księga jedenasta, Rok Pański 1410
Oprawa plastyczna: Barbara Bednarczyk, Jolenta Kędelska
Zdjęcia plenerowe współczesnego pola bitwy: Bogdan Walkiewicz
Zdjęcia zabytków archeologicznych: Klaudyna Kucharska
Przygotowanie techniczne wystawy: Tomasz Figlarz, Andrzej Ludwiczak, Stanisław Wielgosz
Projekt graficzny plakatu, folderu i zaproszenia: Rafał Konieczny
Repliki średniowiecznego ubioru, uzbrojenia i przedmiotów codziennego użytku: Mirosław Dollige, Gabriela Glinianowicz, Kamil Głogowski, Michał Kaleta, Maciej Kotlarz, Łukasz Lewandowski, Dominik Mucha, Piotr Niemiec-Miśkiewicz, Paweł Obłoza, Sławomir Rokita, Wojciech Szanek, Robert Świdrak, Piotr Zawieja
Zabytki archeologiczne eksponowane na naszej wystawie pochodzą ze zbiorów:
– Muzeum Archeologicznego w Poznaniu
– Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
– Muzeum Okręgowego w Koninie
– Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Oddział w Poznaniu
